De meeste mensen associëren de geur van chloor met een zwembad. Dat is ook niet zo gek, want chloor wordt in bijna alle zwembaden gebruikt. Alleen kun je nog veel meer met chloor. Wat precies? Dat leg ik je verderop in deze blog uit.
Wat is chloor precies?
Chloor is geen van nature aanwezige vrije stof. In bepaalde verbindingen zoals keukenzout komt de stof vrij veel voor. Chloor wordt dan ook veelvuldig uit zout (natriumchloride) gewonnen door elektrolyse. Bij kamertemperatuur is chloor een zeer giftig geel/groen gas. In de chemie wordt chloor veelvuldig gebruikt voor allerlei toepassingen. Chloor is namelijk na zuurstof en fluor het meest elektronegatieve element en wordt daarom meestal gebruikt als oxidator. Een oxidator is een chemische stof die in een chemische reactie elektronen kan opnemen. Kort gezegd, chloor kan in de chemie gemakkelijk gebruikt worden om andere stoffen mee te produceren.
Chloor of bleekmiddel? Is er een verschil?
In de volksmond worden chloor en bleekmiddel vaak als hetzelfde product genoemd. Dit is alleen niet zo. Zoals eerder beschreven kun je chloor als een basisproduct zien. Bleekmiddel is een eindproduct. Bleekmiddel wordt gebruikt zoals de naam al zegt, om te bleken. Het middel breekt namelijk kleurstoffen af en wordt daarom vaak gebruikt om textiel of papier tijdens de productie te bleken. In wasmiddelen zit ook vaak een kleine hoeveelheid bleekmiddel.
Voorbeelden van bleekmiddelen:
- Bleekloog, met natriumhypochloriet als actieve component
- Natriumperoxide
- Waterstofperoxide
Natriumhypocloriet
Chloor wordt als oxidator gebruikt om onder andere natriumhypochloriet te produceren. Deze stof is een groen-gele vaste stof met een onaangename geur. Meestal wordt het als oplossing in water gebruikt, ook wel chloorbleekloog genoemd. Dit wordt gebruikt voor:
- Het doden van schadelijke bacteriën. De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO
- Het zuiveren van kraan- en zwembadwater
- Voor het bleken van papier
- Een 5% oplossing in water ( bleekwater ) wordt veel gebruikt als ontsmettingsmiddel voor sanitair
- In de tandheelkunde wordt een 2% oplossing gebruikt om reiniging en desinfectie te verkrijgen van het wortelkanaal tijdens wortelkanaalbehandelingen
- Zuiveren van het drinkwater door toevoeging in het grondwater
Kenmerkende geur van chloor
Iedereen kent de geur van chloor, vooral als je een zwembad binnen komt, dan is daar direct de typische geur. Hoe ontstaat deze geur en is deze schadelijk?
Hoe sterker een zwembad naar chloor ruikt, hoe groter de verontreiniging is. Wie gaat zwemmen, laat volgens het RIVM gemiddeld een miljard micro-organismen achter in het water. Die zijn bijna allemaal volstrekt ongevaarlijk. Doordat chloor zich bindt met verontreinigingen in het water, krijg je chloramines die de typische ‘zwembadgeur’ afgeven.
De veel heftigere chloordampen, ontstaan doordat natriumhypochloride in een ongebruikelijke verhouding komt te staan met de zuren, die aan het zwemwater worden toegevoegd om de activiteit van de desinfectie op peil te houden. In zwembaden is dit meestal zoutzuur of zwavelzuur. De wet heeft hier duidelijke richtlijnen voor. Een foutieve menging, door bijvoorbeeld een defecte pomp of een menselijke fout kan leiden tot het vrijkomen van chloorgas. Maar ook een defect aan het alarmsysteem kan voor problemen zorgen. Ernstige blootstelling aan het chloorgas kan leiden tot vernauwing van de luchtwegen en kortademigheid. Maar ook irritaties aan ogen, neus en slijmvliezen, zoals de rode ogen, komen door chloorgas. Hiervoor is de één echter gevoeliger dan de ander.
Giftige dampen
Chloor of bleek mag nooit zomaar gemengd worden met andere stoffen. Nu geldt dat wel voor meer chemische stoffen, maar chloor of bleek is een makkelijk verkrijgbaar product en eenvoudig in gebruik. In combinatie met andere normale huishoudelijke producten, is chloor een zeer gevaarlijk product.
Bleek en azijn produceren samen chloorgas, dat zelfs in kleine hoeveelheden al ademhalingsproblemen, hoesten en brandende, waterige ogen kan veroorzaken.
Bleek en ammoniak produceren een giftig gas dat chloramine heet. Het veroorzaakt dezelfde symptomen als bleek en azijn – gepaard met kortademigheid en pijn op de borst.
Bleek en ontsmettingsalcohol produceren choloform. Alhoewel je er niet echt van flauwvalt, kan de combinatie wel irriterend en giftig zijn.
Maak er een regel van niks te mengen met bleek, behalve water. Ben je op zoek naar een special op basis van chloor, neem dan contact op met ons of een andere professional. Dan weet je zeker dat je een veilig en goed product krijgt.
Andere toepassingen van chloor
- Insecticiden, verf, petroleumindustrie, kunststof, geneesmiddelen, textiel en zeer veel andere consumentenproducten
- Bepaalde chloraten en perchloraten zijn goede oxidatoren en worden daarom dikwijls in de pyrotechniek gebruikt. Denk hierbij aan de productie van vuurwerk, maar ook bij andere processen waarbij een snelle of explosieve verbranding plaatsvindt, zoals in het opblaasmechanisme van airbags, worden deze chloraten gebruikt
- In de organische chemie worden chloorverbindingen veel toegepast als oxidator en in substitutiereacties
- Natriumchloride ( keukenzout ) wordt gebruikt als smaakmaker in de keuken
- Zoutzuur, een oplossing van waterstofchloride (HCl) in water. Waterstofchloride is een bijstroom die ontstaat bij de productie van PVC.
- Polyvinylchloride (PVC), zoals in vloerzeil en (vroeger) lp’s. Productie hiervan begint met het reageren van etheen met chloor (Cl2) tot 1,2-dichloorethaan(EDC). Vervolgens wordt dit EDC teruggebracht tot VCM en waterstofchloride (HCl). Ongeveer 30% van de wereldwijde chloorproductie wordt gebruikt voor de productie van VCM. PVC ontstaat na polymerisatie van VCM
- Mosterdgas, een giftige chloorverbinding
Nog niet helemaal duidelijk?
Heb je na het lezen van deze blog nog vragen? Of heb je te maken met een uitzonderlijke situatie waarbij je niet goed weet welk product je moet toepassen? Neem contact met ons op. Wij helpen je aan het juiste antwoord.
