Invloed van de Europese REACH wetgeving op de logistieke keten

In de Europese REACH verordening (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals) is vastgelegd dat chemische stoffen die binnen de Europese Unie met meer dan 1.000kg (1ton) per jaar worden geproduceerd of geïmporteerd, geregistreerd moeten worden. De regeling valt onder de verantwoordelijkheid van het Europees agentschap voor chemische stoffen ECHA (European CHemical Agency) in Helsinki. In het registratieproces wordt aangegeven waarvoor het product wordt gebruikt, hoe er veilig mee kan worden omgegaan en hoe schadelijk de stof is.

De regeling dateert van december 2006 en wordt gefaseerd ingevoerd. De deadline voor de laatste fase is 31 mei 2018, dan moeten  alle chemicaliën binnen de EU geregistreerd zijn. Stoffen die na deze datum niet zijn geregistreerd, mogen niet meer worden verhandeld. Het is dus verstandig om na te gaan of alle chemische producten, die binnen de onderneming worden verhandeld of geproduceerd, zijn geregistreerd. In dit blogartikel lees je of en hoe REACH invloed heeft op de logistieke keten van jouw onderneming.

REACH verordening voor alle ondernemingen?

De REACH verordening houdt in dat een stof waarvan meer dan 1.000kg wordt geproduceerd of geïmporteerd, moet worden geregistreerd bij het ECHA. Binnen REACH wordt onderscheid gemaakt tussen stoffen en mengsels:

• Een stof is het resultaat van een chemische reactie.
• Een mengsel bestaat uit minimaal 2 stoffen zonder dat er een reactie plaats vindt.

Het gaat dus om chemische stoffen zoals deze onder andere voorkomen in:

• Koelvloeistoffen
• Reinigingsmiddelen
• verfproducten en coatings
• oliën en oplosmiddelen
• brandstoffen
• etc. 

Elke partij in de keten, van grondstofleverancier tot aan de eindgebruiker, heeft op zijn eigen manier te maken met REACH:

• Producent of importeur 
  Als je een chemische stof produceert ben je binnen REACH (mede)verantwoordelijk voor de registratie van het dossier. Als er meerdere partijen betrokken zijn bij de productie of import moeten de partijen het dossier gezamenlijk opstellen en de kosten hiervoor delen. Deze samenwerking vindt plaats in een consortium dat door het ECHA met ‘SIEF’ wordt aangeduid.
• Gebruiker (downstream user)
  Onder gebruikers verstaan we degenen die chemische stoffen mengen of stoffen en/of mengsels gebruiken in een proces of dienst. Denk aan het produceren van kunststof, het smeren van een machineonderdeel of het schilderen van een huis. Zij zijn altijd verplicht om in het bezit te zijn van het juiste MSDS en deze ook te verstrekken aan de distributeur als deze een stof/mengsel afneemt.
• Distributeur
  Een distributeur in- of verkoopt de chemische stof of het mengsel zonder de samenstelling ervan te veranderen. De distributeur is niet verplicht om elke eindconsument een MSDS te verstrekken, maar is wel verplicht om deze te allen tijde beschikbaar te hebben als de consument erom vraagt.

REACH binnen de onderneming

Als één van jouw producten binnen het werkgebied van REACH valt, dan moet je als bedrijf verschillende procedures hanteren die ervoor zorgen dat men binnen de gehele logistieke keten conform de REACH regelgeving werkt. In dit blog concentreren we ons met name op de logistieke keten van organisaties die volgens REACH de rol van distributeur of downstream user hebben.

Het inkoopbeleid

Als inkoper van chemische producten ben je een van de eersten die met de regelgeving te maken krijgt. Bestel je bij een leverancier binnen de EU, dan is deze verplicht jou alle informatie van het betreffende product te verschaffen. Dit gaat via het Material Safety Data Sheet (MSDS), oftewel veiligheidsinformatieblad (VIB). Het MSDS beschrijft onder andere hoe het product veilig gebruikt kan worden en wat de eisen aan het vervoer zijn. In de meeste gevallen ben je volgens REACH begrippen een gebruiker of distributeur, je hoeft je dan zelf niet bezig te houden met het registreren van stoffen.

Dit verandert als je stoffen van buiten de EU koopt. Je moet dan controleren of de leverancier van de stof geregistreerd staat en in het geval van mengsels kan dit lastig zijn. Is de leverancier niet aantoonbaar geregistreerd bij het ECHA dan wordt er van jou verwacht dat je de toegang tot het bestaande REACH koopt bij het betreffende SIEF of, in het geval van een compleet nieuwe stof, de registratieprocedure zelf opstart. Controleer ook of de stof op de beperkingenlijst voorkomt. Als dit het geval is mag je de stof niet (meer) in de handel brengen of slecht onder zeer strikte voorwaarden. Dit geldt ook voor mengsels waarin een stof zit die op één van de lijsten staat. Voor de strikte voorwaarden kun je contact opnemen met ECHA.

Opslag en vervoer van chemische en gevaarlijke stoffen

Het zal je niet verbazen dat de opslag van gevaarlijke stoffen aan strenge regels is gebonden.  In de zogenaamde PGS15 regelgeving wordt aangegeven welke hoeveelheden schadelijke en gevaarlijke stoffen mogen worden opgeslagen in het magazijn. Producten die deze stoffen bevatten moeten correct geëtiketteerd zijn op zowel de binnen- als de omverpakking volgens de Europese CLP verordening (Classification, Labelling and Packaging) en ADR-regelgeving. De gevaarszinnen en symbolen zijn terug te vinden in het MSDS. 

De Europese regels voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg zijn vastgelegd in de ADR regelgeving. Het ADR heeft een indeling in 9 klassen op basis van chemische eigenschappen. Een aantal klassen zijn nog onderverdeeld in verpakkingsgroepen en het MSDS omschrijft welke klasse en verpakkingsgroep van toepassing zijn op het product. De ADR-indeling bepaalt de eventuele eisen aan de voertuigen en route die gevolgd mag worden. 

Productmanagement

Het productmanagement krijgt ook met de REACH regeling te maken. Voor nieuw ontwikkelde producten moet bij het etiketontwerp rekening worden gehouden met de gevaarsetikettering volgens CLP. Voor producten met veel gevaarsaspecten en informatie in verschillende talen kan dit een groot deel van het etiketoppervlakte innemen.

Verder is voorkomen beter dan genezen dus als er beperkingen in de onderneming zijn met betrekking tot de opslag van gevaarlijke stoffen dan is het verstandig om dit vooraf mee te nemen als ontwerpeis voor een nieuw product. Ook belangrijk zijn de geplande verkoopkanalen. Verkoop via een webshop met aansluitend vervoer direct naar de klant met een pakketdienst o.i.d. gaat een stuk simpeler als er geen sprake is van ADR-vervoer.

Kortom, door op zoek te gaan naar minder schadelijke alternatieven kun je logistieke voordelen behalen die een interessante besparingen kunnen opleveren. Vraag eens naar de mogelijkheden bij de leverancier.

Kwaliteitssystemen en ARBO

In de meeste ondernemingen is tegenwoordig wel een kwaliteitssysteem geïmplementeerd. Dit kan ingezet worden om te achterhalen welke producten, wanneer, aan welke klanten zijn geleverd. Volgens de REACH wetgeving ben je namelijk verplicht de door jouw leveranciers geactualiseerde of gewijzigde MSDS aan al jouw professionele afnemers (dus niet de consument) van de betreffende producten te sturen, die in de laatste 12 maanden de producten hebben afgenomen. 

Het actualiseren en geactualiseerd houden van de MSDS-en is zeer belangrijk en kan een taak zijn voor de kwaliteitsmanager. Zo is alle informatie op een centraal punt in het bedrijf. Van hieruit kunnen kopieën van de MSDS-en naar de diverse afdelingen worden gestuurd. Ook de leverancier van de producten kan hier een waardevolle rol in spelen. Als specialist kunnen zij je informeren over actuele regelgeving en je voorzien van up to date MSDS-en op een manier die aansluit bij jouw bedrijfsvoering. Vraag bij je leverancier naar de mogelijkheden.

Kwaliteit en ARBO gaan hand in hand. Goede procedures en goed geïnstrueerde medewerkers verkleinen de kans op ongelukken. Volgens de Nederlandse wet is een werkgever verplicht werknemers te beschermen tegen de risico's en gevaren die het werken met deze producten met zich meebrengt. Duidelijke veiligheidsinstructies, persoonlijke beschermingsmiddelen en regelmatige instructies aan medewerkers zijn een absolute must als er met gevaarlijke stoffen wordt gewerkt. 

Bij de veiligheidsinstructies moeten ook de salesmedewerkers niet worden vergeten. Zij zijn tenslotte degenen die de klanten moeten informeren over de producten. Vragen van klanten over de veiligheid van de producten zullen hier ook het eerst binnen komen. 

REACH verordening: ingewikkelde materie?

Zoals je ziet komen er veel zaken om de hoek kijken als je als onderneming gevaarlijke en schadelijke stoffen produceert, importeert of verhandelt. Als inkoper ben je de “spin in het web”, maar op de hoogte zijn en blijven van alle actuele regels is bijna onmogelijk. Download daarom de Inkopersgids Gevaarlijke Stoffen. Hierin worden kort maar krachtig de “ins and outs” van de regelgeving rondom gevaarlijke stoffen uitgelegd. De meest belangrijke informatie direct bij de hand!